İzmir’in merhum Belediye Başkanı Ahmet Piriştina’nın önüne göreve seçildikten sadece bir ay sonra 1999 yılı Mayıs ayında bir proje koydular.
Söz konusu proje İzmir’de o güne kadar gerçekleştirilen en büyük alt yapı projesi olan Büyük Kanal’dı.
Bürokratları, Piriştina’ ya iki seçenek sundu. Birinci seçeneğe göre o güne kadar 30 yıldır devam ettiği gibi pis su ve yağmur kanallarının ayrı ayrı yapım işleri devam edecekti.
Ama bu durumda İzmir Körfezi’ne en azından 30 yıl daha evsel ve sanayi atığı akmaya devam edecekti. Ayrıca projenin maliyeti de o günlere göre belediye bütçesinin 10 katından daha fazlaydı.
İkinci seçeneğe göre ise pis su ve yağmur suları aynı borulardan akacaktı. Böylece, kanalizasyon atıklarını Çiğli’deki Arıtma Tesislerine ulaştıracak sistem en geç 5 yıl içinde tamamlanacaktı.
Ahmet Piriştina kentin kaderini etkiyecek kararını verdi. İkinci projeyi seçti. Göreve geldiğinde Konak Vapur İskelesi’nden Güzelbahçe’ye k adar kadar 1 metre bile Büyük Kanal borusu yoktu.
Güzelbahçe’de kanalizasyon sistemi bile yoktu. Atıklar foseptik çukuru yöntemi ile hallediliyordu.
Hepsi tamamlandı. Yüksel Çakmur’un büyük emek verdiği, Burhan Özfatura’nın “Tamamlamak için gerekirse belediye binasını bile satarım” dediği projede mutlu sona ulaşılmıştı.
2002 yılı Kasım ayında İzmir’in evsel ve sanayi atıklarının tamamı artık ileri biyolojik arıtma tesisine ulaştırılıyordu.
Dünyanın en büyük çevre projesi 30 yıl sonra nihayet tamamlanmıştı.
***
Evsel ve sanayi atıkları Körfez’e akmıyordu ama yağmur suyu sorunu çözülememişti. Borular hem kanalizasyon atıklarını hem de yağmur sularını taşıyordu. Aşırı yağışlarda kapasite yetmiyor, taşmalar yaşanıyordu.
O soruna da Piriştina’dan sonra göreve gelen Aziz Kocaoğlu el attı.
2004 – 2016 yılları arasında tam 316 kilometre uzunluğunda yağmur suyu hattı döşendi.
Yağmur suyu borularının uzunluğu; Balçova’da 10.2, Bayraklı’da 29.5, Bornova’da 63, Buca’da 49.5, Çiğli’de 21, Gaziemir’de 12.7, Güzelbahçe’de 1, Karabağlar’da 17, Karşıyaka’da 43.8, Konak’ta 28.8, Narlıdere’de 3.3, Bergama’da 691, Menemen’de 18.4, Menderes’te 4.8, Seferihisar’da 9.2, Selçuk’ta 1.5, Urla’da 1.1 kilometreyi buldu.
Bu güne kadar bu işe 176.8 milyon lira harcandı. 36.5 milyon liralık85 kilometre yağmur suyu şebeke hattı imalatı devam ediyor. Bornova, Bayraklı, Çiğli, Karşıyaka ve Karabağlar’da çalışmaların sürdüğü yerler var.
***
Buca –Şirinyer’de 4 milyon lira harcanarak NATO ve civarı, Menderes ve Mehmet Akif Caddeleri ve sokaklarını kapsayan ayrık sistem çalışmaları tamamlandı.
Yağışlarda sıkıntı yaşanan Çamdibi’nde yağmur suyu ve kanal hatları birbirinden ayrılarak kanalların ve arıtma tesislerin yükü azaltıldı. 540 hektarlık alanda proje uygulandı. Yaklaşık 60 kilometrelik yağmur suyu hattı döşendi. 20 milyon liranın üzerindeki yatırımla 2015 yılı sonunda tamamlandı.
Gültepe’de 4 cadde için 12 kilometrelik yağmur suyu hattı döşeme çalışmalarına 2016’da başlandı. Saniyede 21 metreküp yağmur suyu, 1400 milimetre çapında borularla Meles Deresi’ne aktarılacak. Gültepe’de 400 hektarlık bölgede 12 kilometre uzunluğunda yeni yağmur suyu hattı döşenecek.
***
TÜİK verilerine göre İzmir, Avrupa Birliği standartlarında arıtma sayısı, kişi başına düşen atık su arıtma miktarı ve AB standartlarında arıtım oranı ile Türkiye’de ilk sırada yer alıyor.
Türkiye’deki 604 atık su arıtma tesisinin 54’ü İzmir’de. İzmir’i 41 arıtmayla İstanbul izliyor. Ankara’daki arıtma sayısı sadece 19.
İzmir’de kişi başına yılda 69,1 metreküp atık su AB standartlarında arıtılırken, bu rakam, İstanbul’da ise 34,1 metreküp olarak gerçekleşti. Ankara’da bu oran sadece 6.4metreküp.
İzmir’deki atık suların yüzde 95,3’ü Avrupa Birliği standartlarında arıtılıyor.
Hepimiz haklı olarak bu süreçte yapılan çok fazla sayıdaki kazılan yerden şikayet ediyoruz.
Ama kazmadan da iş yapmak mümkün değil. Bu kazılar İzmir’i Avrupa standartlarında alt yapıya ulaştırıyor.
İzmir zaten atık arıtma konusunda Türkiye’nin lider kenti. Şimdi Türkiye’de birkaç nokta hariç yağmur suyu kanallarını tamamlayan ilk kent de yine İzmir oldu.
YORUMLAR