Tehlikeli atıklar tüm dünyada en büyük çevre sorunu. Çernobil faciasından sonra dünyanın dikkatini daha da fazla çeken bu konudaki sorunlar her geçen gün artarak devam ediyor.
İzmir de son yıllarda tehlikeli atıkların oluşturduğu çevre sorunlarıyla gündeme gelmeye başladı.
Aliağa’ya söküm için gönderilen gemilerdeki tehlikeli atıklar yıllarca tartışıldı.
Işıkkent ve Menderes’te tehlikeli atıkların işleneceği tesislere Çevre Müdürlüğü’nce izin verildi. Üstelik bu tesislerin yerleşim yerlerine uzaklıkları bir kilometreden daha azdı.
***
Ama asıl büyük şok; Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’nun(TAEK) raporuyla Gaziemir’de Akçay Caddesi üzerindeki fabrikada radyasyonlu atıkların gömülü olduğu bir alan tespit edilmesi ile yaşandı.
Raporlara göre radyasyon fabrikanın nükleer santrallerde kullanılan nükleer çubukları eritmesiyle oluşmuştu.
Fabrikada ‘radyoaktif kaynak’ olduğu ve bu malzemelerin Türkiye’de bulunmadığı belirtildi.
Radyasyonun ‘Europium 152’ adı verilen bir malzemeden bulaşmış olabileceği, bu malzemenin de nükleer santrallerde kullanıldığı ve Türkiye’ye getirilmesinin de yasak olduğu ifade edildi.
TAEK yazısında; fabrikada yapılan ölçümlerde depolama sahasında, fırın bölgesinde ve kapalı istif sahasında radyoaktif madde bulaşmış atık tespit edildiği bildirdi.
Radyasyonlu atıkların bulunduğu yerlerin acil olarak karantina altına alınması gerektiği vurgulandı.
Tehlikeli atıkların 100 tonun üzerinde olduğu tahmin edildi. Toprak altına gömülen miktarı ise kimse bilmiyordu.
Bakanlığın açıkladığı verilerden olayın vahameti daha da iyi anlaşıldı.
Rapora göre her gün radyoaktif madde bulaşmış 50 ton cüruf ve toprak fiziksel yöntemlerle ayrıştırılacak.
Yani bir yılda 15 bin ton cüruf ve topraktan havaya karışan radyoaktif maddeyi Gaziemir başta olmak üzere tüm İzmirliler soluyacak.
****
Son örnek ise İzmir’in eşsiz güzellikleriyle bilinen sahil ilçesi Foça’dan.
İzmir Çevre İl Müdürlüğü Foça’da günde katı atık yakılarak elektrik elde edilecek bir tesise gerekli izinleri verdi. Hem de ÇED(Çevre Etki Değerlendirme) sürecine bile gerek duymadan.
Söz konusu tesiste her gün 90 ton atık yakılacak. Atıkların birlikte yakılmasından kaynaklanan ve tehlikeli maddeler içeren 9 ton tehlikeli dip külü oluşacak.
Tehlikeli maddeler içeren gaz temizleme atıkları da yine yanma sonucu ortaya çıkacak.
Tesise en yakın yerleşim birimleri; 2600 metre güneygüneybatısında Yeniköy Mahallesi, 2750 metre güneyinde Ilıpınar Mahallesi, 1800 metre kuzeykuzeybatısında Kozbeyli Mahallesi, 4300 metre kuzeykuzeydoğusunda Bozköy Mahallesi, 3500 metre kuzeybatısında Cumhuriyet Mahallesi.
***
İzmir Körfezi’ndeki atıkların temizlenmesi projesinin ÇED’i 3 yıl süren incelemeden sonra verildi.
Ama her gün 9 ton tehlikeli atık çıkaracak tesis için ÇED gerekli değil.
Atık temizleyecek projeye ÇED istenirken ve üstelik izin 36 ayda verilirken, yeni ve daha da vahimi tehlikeli atık çıkaracak tesisten istenmemesi gerçekten tuhaf.
YORUMLAR