Gut hastalığının temel sebebi yeme içme alışkanlıklarıdır. Dengesiz beslenme ve bazı gıdaların gereğinden fazla alınıp, bazılarının yetersiz alınması bu hastalığa yol açabilir. Ancak metabolizmanızı etkileyen başka bir rahatsızlık da gut hastası olmanızı tetikleyebilir ya da genetik olarak bu hastalık size miras kalmış olabilir. Erkeklerde görülme sıklığının daha fazla olduğu gut hastalığının nedenleri, belirtileri ve tedavisi hakkında tüm merak edilenleri uzmanlar yanıtladı
Gut hastalığı nedir?
Gut hastalığı vücudumuzdan atılması gereken ürik asitin birikmesi ve atılamaması sonucu oluşan bir metabolik hastalıktır. Çok fazla protein alındığında vücudumuzda ürik asit birikebilir. Sağlıklı bir metabolizma ürik asitleri vücuttan atar, ancak vücudun bunları atamaması ve kanda ürik asitin artmasıyla gut hastalığı oluşur. Normalde ürik asidin kanda çözünüp böbrekler yoluyla vücudumuzdan atılması gerekir. Ancak metabolizmamızdaki bazı sorunlar ürik asitin vücuttan atılmasını engeller. Sorun sadece gereğinden fazla protein alımıyla ilgili olmayabilir, o nedenle metabolizmadaki aksaklığın dikkatli bir şekilde incelenmesi ve uygun tetkiklerin yapılması gerekir.
Gut hastalığı belirtileri nelerdir?
Genellikle sabaha karşı ya da gece yarısı eklem ağrıları ve eklemlerin şişmesi nedeniyle uyanıyorsanız gut hastalığı sizin de başınıza gelmiş olabilir. En önemli belirtisinin eklem ağrıları olması nedeniyle hastalık, romatizma hastalıkları ile karıştırılabilir. Ancak gut hastalığı genel olarak metabolizmanızdaki bir sorunla bağlantılıdır ve bu yüzden bir metabolik hastalık olarak kabul edilir. Eğer boşaltım sistemi ve böbreklerle ilgili bir sorun gut hastalığına yol açmışsa karın ağrısı, bel ağrısı, idrarda taş ya da kan gibi belirtiler de ortaya çıkabilir.
Tanı nasıl konur?
Fizik muayenenin yanı sıra hastanın detaylı öyküsü dinlenmelidir. En önemli veri, kandaki ürik asitin yüksek seviyelerde olmasıdır. Ancak yine de kesin teşhis eklem sıvısının incelenmesi ile mümkündür. Enjektör ile eklem sıvısı aspire edilir. Mikroskopta ürik asit kristalleri incelenerek gut hastalığı tanısı kesinleştirilir.
Gut hastalığı tedavisi nasıl olur?
Eğer gut hastalığı belirtilerinin olduğunu düşünüyorsanız ve buna karşı önlem almazsanız, eklemlerinizde ciddi hasarlar gelişebilir. Bu nedenle mutlaka doktora görünmeli ve tedaviniz süresince doktorun önerdikleri dışında hiç bir ilaç kullanmamalısınız. Eklemlerdeki şişlikler ve ağrılar için ilaç kullansanız bile bunlar tedavi amaçlı değildir. Tedavi hastalığın sizin vücudunuzdaki seyrine göre ve ağrılı ya da ağrısız dönemlerinize göre düzenlenir. Eğer ağrılı bir dönemdeyseniz doktorunuz "antienflamatuvar" yani iltihap önleyici ilaçlar önerir. Ayrıca bu dönemlerde istirahat etmelisiniz. Böbreklerle ilgili bir sorun varsa böbrek taşı oluşmasının önlenmesi için de bir tedavi uygulanabilir.
Gut hastaları ne yemeli, nasıl beslenmelidir?
Tahıllı yiyecekler, sınırlı olanlar dışındaki bütün sebzeler, hemen hemen bütün meyveler, beyaz ekmek, pirinç ve hububat tüketilebilir. Ancak bunları tüketirken de dikkatli olunmalı ve fazla yemekten kaçınılmalıdır. Kiraz, çilek, yaban mersini gibi yiyecekler ve kabak, salatalık gibi bol su içeren sebzeler kandaki ürik asit dengesinin sağlanmasına yardımcı olur.
Gut hastalığı olan kişi zeytinyağı ya da fındık yağı tüketmelidir. Kereviz yemenin de gut hastalığı belirtilerini azalttığı gözlemlenmiştir. Bütün bunların yanında aslında önemli olan iyi gelen yiyeceklerin fazla miktarda alınması değil, dikkatli ve düzenli tüketilmesidir. Gut hastalığı sizin metabolizmanızı daha fazla etkilemeden sağlıklı beslenmeye, öğünlere bir düzen getirmeye ve atıştırmalardan uzak durmaya çalışmalısınız.
Yediklerinizin yanında su tüketimine önem vermeli ve su içmeyi ihmal etmemelisiniz.
Protein vücudumuzun temel yapı taşı olmasına rağmen her şeyde olduğu gibi onun da aşırı tüketilmesi vücudumuza zarar verebilir. Gut hastaları kırmızı et tüketimini azaltmalıdır. Bir günde iki avuç içi büyüklüğünden fazla et tüketmemeli ve ayrıca çok yağlı etlerden uzak durmalıdır. Dalak, işkembe, yürek, sucuk, pastırma, salam, sosis, ördek, ançüez, sardalye, kabuklu deniz ürünleri, kaz ve küçük balıklar da gut hastalarına önerilmez. Günlük önerilen miktarı geçmemek koşuluyla az yağlı kuzu eti, dana eti, hindi, tavuk ya da balık eti yenebilir. Et yendiğinde de yanında süt ya da yoğurt gibi besinler alınması gerekir. Çünkü bunlar ürik asidin dengelenmesine yardımcı olur.
Gut hastaları baklagil tüketimine de özen göstermeli ve özellikle mercimek, kuru fasulye, nohut gibi yiyecekleri bir öğünde altı yedi kaşık dışında almamalıdır. Bunun yanında ıspanak ve karnabahar gibi sebzeleri sekiz yemek kaşığından fazla, bezelye, mantar ve kuşkonmazı ise iki yemek kaşığından fazla tüketmemelidir. Diğer sebzeler için ise herhangi bir sınırlama yoktur.
Mayalı yiyecekler ve kuru yemiş de gut hastaları için tehlikelidir. Nane, tuz, maydanoz, sirke ve istenildiği kadar meyve yenebilir. Özel bir durumu olmadığı sürece, gut hastalığı olan bir kişi esmer gıdalardan kaçınmalıdır. Sadece zayıflaması gerekli olan gut hastaları için diyetisyen önerdiğinde esmer ekmek ve diğer esmer gıdalar tüketilebilir.
Karbonatlı yiyecekler, et türevleri ve tam yağlı yiyecekler de gut hastalığı için kesinlikle önerilmeyen yiyecekler arasındadır. Gut hastaları tam yağlı yoğurt, süt ve karbonatlı yiyecekleri yememelidir.
Eğer gut hastasıysanız kesinlikle kızarmış yumurta yememeli, bunun yerine haşlanmış ya da rafadan yumurta tercih etmelisiniz. Diğer birçok hastalıkta olduğu gibi gut hastalığı sırasında da margarin, katı yağlar ve iç yağlar gibi sağlıksız yağları hayatınızdan çıkarmalısınız. Gut hastalığı için beslenme en önemli şeydir. Hem böbreklerinizi hem de genel olarak metabolizmanızı korumak için bu diyeti sürekli hale getirmeye çalışmalısınız.
Gut hastaları kesinlikle alkolden uzak durmalıdır.
İlaç kullanımına özen göstermeli ve aspirin almamalıdır. Sık aralıklarla ve az yemek yemelidir. Hafif yürüyüşleri ve hafif sporları günlük yaşantısından eksik etmemelidir.
Gut hastalığının tedavisi için kesinlikle doktorun önerdiği beslenme düzenine sadık kalınmalıdır. Gut hastalığı diyeti hastadaki rahatsızlıkların azalması ve fazla hasara yol açmaması için çok önemlidir.
Gut hastalığına ne iyi gelir?
Sağlıklı bir yaşam tarzı, spor yapmak, stresten, akşam yemeğinde ağır şeyler yemekten uzak durmak gut hastalığı olan bir insanın yaşam kalitesini yükseltir ve uzun vadede hastalığın seyrini etkiler ve ilerlemesini engeller. Bunun yanında hastalığın en temel nedeni olan protein alımının azaltılması ve özellikle kırmızı etin sınırlanması şarttır. Fazla kilolardan kurtulmak ve ideal kilonuzu korumak sizi başka bir çok hastalıktan koruduğu gibi gut hastalığından da korur. Genel olarak sağlıklı bir yaşamı benimsemeniz ve hayatınızın bir parçası haline getirmeniz hiç vazgeçmemeniz gereken bir ideal olmalıdır.
Eğer şiddetli eklem rahatsızlıkları yaşıyorsanız ağrılarınızdan kısa vadede kurtaran ilaçlara bilinçsiz bir şekilde yönelmek yerine; tedavi olmalısınız. Hastalık belirtilerini hissettiğinizde geç kalmadan alanında uzman bir doktora başvurmalısınız. Diğer hastalıklarla karıştırılmaması ve ciddi bir hasara yol açmaması için detaylı bir şekilde muayene olmalısınız. Hastalık sırasında oluşabilecek iltihaplanmalar ve eklem hasarları vücudunuza zarar verebilir. Bu noktada iltihaplı olan bölgeye buz koymak ağrıyı azaltabilir, ancak hastalığın tedavisine bir etkisi olmaz. Tedavi doktorun önerdiği ilaçlarla birlikte doğru beslenme düzeninin sağlanması ile mümkündür.
YORUMLAR