Bugün Anneler Günü. Çalışma hayatında ve sosyal güvenlikte anneleri koruyan birçok düzenleme var. Fedakar annelere sağlanan hakları derledik. İşte en çok merak edilen konular...
Her yıl mayıs ayının ikinci pazar günü ‘Anneler Günü’ olarak kutlanıyor. Bu yıl 12 Mayıs’a (bugün) denk gelen bu özel günde, annelerin toplum ve insanlık tarihindeki kutsal yeri ve önemi bir kez daha hatırlanacak. Biz de bu önemli gün dolayısıyla çalışma hayatında ve sosyal güvenlikte, çalışan-çalışmayan tüm annelerin karşılaştığı sorunları araştırdık. Yasalar ve sosyal güvenlik mevzuatı birçok alanda annelere pozitif ayrımcılık sağlıyor.
DOĞUM İZNİ 16 HAFTA
Yasaya göre, kadın işçilerin doğumdan önce 8 ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 haftalık izin hakkı var. Çoğul gebelikte bu süreye 2 hafta daha eklenir. Hamilelik süresince periyodik kontrollerde işveren ücretli izin vermek durumunda.
3 SAATE KADAR SÜT İZNİ
Annelere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam 1.5 saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi kendisi belirler. Memur annelerde bu süre ilk 6 ayda 3 saat, ikinci 6 ayda günde 1.5 saattir.
ÜCRETSİZ İZİNLER
Doğum yapan memur anne, talep ederse 16 haftalık analık izninin veya 6 aya kadar olan yarım gün çalışma döneminin bitiminden itibaren 24 aya kadar ücretsiz izin kullanabilir. SSK’lı anneler ise sadece 16 haftalık analık izni süresinin bitiminden itibaren 6 aya kadar ücretsiz izin kullanabilir.
STAJDAN SONRAKİ DOĞUMLAR
Staj emeklilik hesabında dikkate alınmasa da doğum borçlanmasında hesaba katılıyor. Her bir çocuk için 2 yıl olmak üzere, 3 çocuk için 6 yıla kadar varan doğum borçlanması hakkından yararlanmada staj sigortası kadınlara erken emeklilik hakkı sağlıyor.
OKUL ÇAĞINA KADAR
2016 yılında yapılan düzenlemeyle çalışan anne babalara, çocuk okula başlayıncaya kadar yarım zamanlı çalışma hakkı tanındı. Bu kapsamda, işçi ve memurlara doğum sonrası 2 ay ile 6 ay arasında değişen yarım gün çalışma hakkını kullandıktan sonra, çocukları ilköğretime başlayıncaya kadar yarım zamanlı çalışma olanağı sağlandı. Yasa SSK’lı anne için yürürlüğe girerken, memur anneler hala konuyla ilgili yönetmeliğin bir an önce çıkmasını bekliyor.
3 ÇOCUĞA KADAR BORÇLANMA HAKKI
İşçi, memur, esnaf statüsündeki kadınlar, doğumdan sonra boşta geçen sürelerinin 2 yıla kadar olan kısmı için borçlanma yapabiliyor. Borçlanma hakkı, 3 çocuğa kadar kullanılabiliyor. Üç çocuğu bulunan anne, toplam 6 yıla kadar borçlanabilir. Doğum borçlanması hakkından yararlanabilmek için doğumdan önce işçi, memur veya esnaf statüsünde sigortalı olmak gerekiyor.
İŞE TEŞVİK
Çalışan anne, 2-5 yaş arasındaki çocuğunun kreşe veya gündüz bakımevine devam etmesi halinde, kurs veya program süresince aylık 400 TL bakım desteğinden yararlanabilecek. Başvuru İşkur’a yapılıyor.
24 AY EK YARDIM
‘Çoklu Doğum Yardım Programı’ ile ikiz, üçüz gibi çoklu doğumla karşılaşan ihtiyaç sahibi ailelere yönelik 0-2 yaş aralığında çocuk başına 2 yıl boyunca aylık 150 lira ödeme yapılıyor. Başvurular il/ilçedeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları’na yapılıyor.
ÇOCUK PARASI
Doğum yapan tüm annelere çocuk parası veriliyor. İlk çocukta 300, ikincide 400 ve üçüncüde 600 lira ödeniyor. Yeni doğan çocuk yardımı için başvuru Aile Bakanlığı İl Müdürlükleri’ne, ilçede ise kaymakamlıklara yapılıyor. TC kimlik numarasıyla ‘aile.gov.tr’den de başvuru imkanı var.
RAPOR PARASI
Anneye yapılan en yüksek tutarlı ödeme doğum (rapor) parası. Maaşa göre değişiyor ve 112 gün üzerinden hesaplanıyor. En düşük ödeme 6367 lira. Para annenin adına açılan Ziraat Bankası hesabına yatıyor. Paranın yatıp yatmadığını doğum izniniz biter bitmez.
6 AYA KADAR YARIM GÜN ÇALIŞMA HAKKI
✔Çalışan anneler doğum izninden sonra çocukları okul çağına gelene kadar yarı zamanlı çalışabiliyor. Anneler, yasal doğum izinleri bittikten sonra ilk çocuk için 2 ay (60 gün), ikinci çocuk için 4 ay (120 gün), 3 veya daha fazla çocuk için 6 ay (180 gün) yarım gün çalışarak, çalışmadığı mesainin ücretini devletten alabiliyor. Çocuk engelli doğarsa süre 360 güne çıkıyor.
✔Yarım çalışma ödeneği için doğum izni bittikten sonra 30 gün içinde İşkur’a başvuru yapılacak. İşsizlik Fonu’ndan da brüt asgari ücretin yarısı tutarında ödeme yapılır. 2019 yılı için İşsizlik Fonu’ndan ödenen tutar aylık 1279 lira. Yarı zamanlı çalışma döneminde yarım maaş hakkından yararlanabilmek için işçi adına son 3 yılda en az 600 gün prim bildirilmesi gerekiyor.
YORUMLAR