Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesi (NASA), Dünya’nın sıcaklığının kontrol edilmesinde büyük rol oynayan Arktik deniz buzunun her 10 yılda bir yüzde 13 küçüldüğünü açıkladı. Bilim insanları bu durum nedeniyle, dünyanın gittikçe ısınacağını ve kutup ayıları gibi canlılar ile okyanus türlerinin büyük bir kıtlıkla mücadele ettiğini söyledi. Uzmanlar, ayrıca buzulların erimesi nedeniyle Kanada ve Grönland arasında yer alan Kuzeybatı Geçidi’nin yakın zamanda ticari olarak açılabileceğini, ancak, bu durumun büyük bir çevresel felaketle sonuçlanacağını açıkladı
Arktik deniz buzu gezegenin sıcaklığını kontrol etmede önemli bir rol oynuyor ve bu doğal termostatla ilgili herhangi bir sorun büyük endişe yaratıyor.
Amerikan Uzay ve Havacılık İdaresi’den (NASA) alınan rakamlar, Arktik deniz buzundaki minumum kaybın, 1981-2010 ortalamasına göre son on yılda yüzde 13,1 civarında olduğunu gösteriyor.
İNSAN FAALİYETLERİ EN ÖNEMLİ ETKEN
Bununla birlikte, 2007'de yayımlanan küresel ısınmayla ilgili önemli bir rapor, insan faaliyetlerinin neden olduğu atmosferdeki artan sera gazı konsantrasyonu ile bölgedeki deniz buzu boyutunun azalması arasında bağlantı kurdu. Isınan bir dünyada deniz buzunun ortadan kaybolması da ortalama yüzey sıcaklıklarının yükselmesine katkıda bulunuyor.
DENİZ BUZU GÜNEŞ'TEN GELEN IŞINLARIN YÜZDE 80'İNİ YANSITIYOR
Çünkü, deniz buzunun Güneş ışığının yüzde 80'ini uzaya geri yansıttığı tahmin ediliyor. Ancak deniz buzu eridiğinde, kendisine çarpan güneş ışığının yaklaşık yüzde 90'ını emen daha koyu okyanus yüzeyi açığa çıkıyor. Bu da dünyanın ısınmasına neden oluyor.
Bilim dünyasında Albedo etkisi olarak bilinen bu olay, açık renkli yüzeylerin karanlık yüzeylerden daha fazla ısı yansıtması nedeniyle oluşuyor.
UFUK NOKTASI
Diğer taraftan, Kuzey Kutbu'ndaki okyanusun donması ve çözülmesi mevsimsel bir şekilde gerçekleşiyor. Donma Mart ayında, erime ise Eylül ayında maksimuma ulaşıyor.
Veriler, dünya ısındıkça Arktik deniz buzunun kapsamının her on yılda yüzde 13 oranında küçüldüğünü gösteriyor. Bununla birlikte, karadaki gözlemlerden ve uydulardan elde edilen veriler, gezegen ısındıkça Kuzey Kutbu kutup bölgesindeki deniz buzunun kapsamının azaldığını ortaya koyuyor.
ALBEDO ETKİSİ HAKKINDA
Bu durum meydana geldikçe, albedo (veya yansıtma) etkisi azalıyor, çünkü karanlık okyanus suları, daha hafif olan deniz buzundan daha fazla ısı emiyor. Sonuçta, karada ve okyanuslarda sıcaklık artıyor.
Nihayetinde, bilim insanları, geleneksel olarak karla kaplı bölgelerde artan erime miktarının bir "devrilme noktasını" tetikleyeceğinden korkuyor. Bu noktada, atmosfer ısınmasını geri almanın bir yolu yok.
DAHA KÜÇÜK VE DAHA SICAK BİR DÜNYA
Bununla birlikte, kuzey kutup bölgesinde azalan buz yoğunluğu Kuzeybatı Geçidi'nin açılmasına neden oluyor. Bu ticaret yolu, Kuzey Atlantik Okyanusu ile Kuzey Pasifik Okyanusu'nu birbirine bağlıyor.
KUZEYBATI GEÇİDİ
19. yüzyıldan beri, Grönland ve Kanada'nın Arktik adaları arasındaki donmuş Arktik sularında gezilebilir bir rota bulmak, gelişmiş ülkeler arasında bir yarışa neden oldu. Ekstrem hava koşullarıyla mücadele eden birçok denizci bu nedenle hayatını kaybetti. Bununla birlikte, bazı uzmanlar, yaz aylarında deniz buzu geri çekildikçe, rotanın yakın gelecekte ticari olarak uygun hale geleceğini tahmin ediyor.
Bu olay, bazıları için küresel denizcilik sektöründe devrim yaratacak. Diğerleri için ise gerçekleşmeyi bekleyen bir felaket. Çevre grupları, bozulmamış Arktik sularından geçen artan bir nakliye trafiği hacminin yavaş büyüyen deniz ekosistemlerine zarar vereceğinden korkuyor. Özellikle bir geminin uzak kutup sularında bir aksilikle karşılaşmasından ve potansiyel olarak yıkıcı bir kirlilik olayına neden olmasından korkuyorlar.
BÖLGE HAYVANLARI HALİ HAZIRDA KITLIKLA MÜCADELE EDİYOR
Kanıtlar, incelen deniz buzunun, kutup ayıları gibi besin zincirinin en üstünde bulunan yırtıcı hayvanlar da dahil olmak üzere vahşi yaşamı etkilediğini gösteriyor. Buz, hayvanların ağırlığını taşıyacak kadar güçlü değil, bu da onları yüzmeye zorluyor ve avlarını
yakalamayı zorlaştırıyor. Ayrıca kutup ayıları, habitatlarında yiyecek bulamadıkları için insan yerleşimlerine geliyor.
Öte yandan, bilim insanları arasındaki başka endişe ise, eriyen deniz buzunun
Kuzey Kutbu'ndaki büyük bir okyanus akıntısını, yani Beaufort Döngüsü'nü etkilemesi.
Tatlı su, tuzlu deniz suyundan daha az yoğunluğa sahip. Araştırmacılar, Arktik Okyanusu'ndan kuzey Atlantik Okyanusu'na ani bir tatlı su akışının akımın gücünü değiştirebileceğini söylüyor. Bunun nedeni, suyu Kuzey Amerika kıtasının doğu kıyılarından aşağıya iten kuvvetin azalması olarak açıklanıyor.
Modeller, Batı Avrupa'ya yönelen daha sıcak sulardaki azalmanın bölgede daha düşük sıcaklıklara yol açacağını öne sürüyor. Bu da küresel iklim sistemindeki hava durumunu etkileyecek.
YORUMLAR