Hafıza kişinin deneyimlerinin, örneğin ilginç bir sohbetin, bir bilginin, “hatırlamaya değer” önemli bir olayın kayıtlarının beyinde depolanmasıdır. Öncelikle bilgiyi beyne iletebilecek konsantrasyonda olmamız lazım, ardından bilgi uzun vadeli depolama alanlarına ulaşmalı. Deneyimlerimizi hatırlamamıza bağlı olarak hafızanın üç tipi var. Her hafıza tipi beynin farklı bölümünü harekete geçiriyor.
Dikkat hafızası: frontal alan dediğimiz beynin ön bölgesinde gerçekleşir, bir dakikadan kısa sürer ve ardından silinir. Dans hocamızın az önce bize öğrettiği bir dans adımını hafızada tutmaya çalışmak dikkat hafızasına bir örnek.
Kısa süreli hafıza: Her iki şakak bölgemizde bulunan temporal alandaki hipokampüste gerçekleşiyor ve silinene kadar birkaç dakikadan birkaç haftaya kadar saklanıyor. Geçen haftaki dans kursunda öğrendiğiniz bir adımı hatırlarken beynin bu bölümü faaliyettedir. Yaşadığımız deneyimlerinizin hepsi kısa süreli hafızayı harekete geçirmez. Sadece farklı, ilginç veya hatırlamak istediğiniz deneyimler bu bölgedeki sinir hücrelerini kayda geçmeleri için yeterince uyarabilir.
Uzun süreli hafıza: bir ömür boyu sürebilir. Beynin hangi bölümleri uzun süreli hafızadan sorumlu hala tam net değil ama bu görev beynin farklı alanları tarafından üstlenilmiş olabilir. Çocukluğunuzda ilkokul öğretmeninizin adını hatırlamaya çalışırken uzun süreli hafızanıza başvurursunuz.
Hafızanızı geliştirmeye ne dersiniz?
Hafızanızı güçlendirmek için beyninizin ve vücudunuzun sağlığını korumalı, hafızanızı düzenli olarak çalıştırmalı ve herhangi bir hafıza sorunuyla karşılaştığınızda bir an önce hekime başvurmalısınız.
Yeni bilgiler öğrenmek ve her zaman yaptığınız işleri farklı şekilde yapmak beyninizin sağlıklı ve genç kalmasına yardımcı olabilir. Yaşamları boyunca yeni bilgiler öğrenecekleri faaliyetlerde bulunmayan yani sıkıcı bir hayat geçiren kişilerde Alzheimer hastalığına yakalanma riski daha yüksek. Beyin bir kas gibidir. Ne kadar kullanırsanız o kadar gelişir ve uzun süre dayanıklı hale gelir. Yeni bilgiler öğrenmek beyinde yeni bağlantılar oluşmasını sağlar; sizi daha zinde tutar. Ancak kasların aksine beyin çabuk sıkılır ve yeni, farklı konulara ihtiyaç duyar. Beyin bir bilgiyi, örneğin işe giderken kullandığınız yol haritasını bir kez öğrendikten sonra sürekli olarak görevi tamamlamak için giderek daha az enerji kullanır. Aktif kalabilmek için beyin sürekli yeni konularla karşılaşmalıdır. Yeni bir dil öğrenme, yeni seyahat maceraları, yeni hobiler edinme beyin hafızasını geliştirir.
İşte beyninizi genç tutmak için üç harika yöntem:
1. Yeni yerler keşfetmek: Eğer daha önce yapmadıysanız bir dikiş nakış kursuna kayıt olmanız veya yeni bir şehri keşfetme turlarına katılmanız beyninizi daha genç tutmanın harika bir yoludur. Yeni şehirlere, özellikle de zengin tarihi ve kültürel geçmişi olan yerlere seyahat etmek beyni öğrenme sürecinde tutar ve maksimum performansta çalışmasını sağlar. Ayrıca farklı kültürler genellikle farklı diller demektir. Bu da beynin dil ve hafıza merkezlerini çalışmaya zorlar. Seyahate bir de kayak yapmayı öğrenmek gibi yeni bir yetenek kursu eklemeniz daha da yararlıdır. Benzer şekilde yeni bir film izleyebilir, yeni müzikler dinleyebilirsiniz.
2.Yeni yollar. Her gün işe gidip gelirken yeni yollar tercih etmek basit ama çok etkili bir egzersizdir. Her gün aynı yoldan geçmek beyni otomatikleştirir; gittiğiniz yollara alternatifler bulmaya çalışın. Yeni yol haritaları beynin yön duygusuyla ilgili bölümlerini geliştirir. Güzel manzarası olan bir rota stresi azaltmaya yardımcı olur ve beyni olumlu etkiler.
3.Hareket edin. Yeni egzersizler denemek beyni genç tutmanın belki de en etkili yollarından biridir. Beyin için en sevdiğim egzersizlerden biri dans etmek ve pilates yapmak. Sadece egzersiz yapmak bile beyne kan akışını arttırır ve genç kalmasına yardım eder. Buna, tenis öğrenmek gibi koordinasyon egzersizini de eklerseniz beynin en önemli öğrenme merkezlerinden olan beyincik ve hipokampüsü geliştirebilirsiniz.
Hafızanızla ilgili sorunlarınızı görmezden gelmeyin!
Hafıza problemlerini genellikle yaşlılık sorunları olarak görüyoruz, oysa her yaşta görülebiliyor. Hafıza sorununuzun olduğunu düşünüyorsanız mutlaka bir hekime başvurun. Zaman zaman hafıza sorunlarına neden olabilecek bazı durumlara da dikkat etmek gerekiyor.
· Tiroit bezinin az çalışması veya B12 eksikliği
· Hafızayı olumsuz etkileyen bazı ilaçlar, örneğin bazı uyku, anksiyete ilaçları ve ağrı kesiciler
· Depresyon veya dikkat eksikliği gibi durumlar
· Alzheimer’ın erken aşamaları
· Aşırı stres
· Uykusuzluk veya uykuda solunum durması hastalığı
· Bazı kişiler herhangi bir nedenden dolayı ameliyat olduklarında ameliyat sonrası anestezi etkisi ile hafıza sorunları yaşayabilirler
· Mobilya cilası veya kapalı bir garajda arabanızı boyarken soluduğunuz kimyasallar gibi çevresel toksinler
· Alkol ve uyuşturucu bağımlılığı
YORUMLAR